ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΟΛΟΥΜΠΟ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΕΘΝΗ-ΔΙΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ SantorY
“Η Σαντορίνη είναι διεθνώς πασίγνωστη και τουριστικά ελκυστική για το μοναδικό και υπέροχο ηλιοβασίλεμα που προσφέρει στους επισκέπτες της.
Για κάποιους όμως ειδικούς επιστήμονες το ενδιαφέρον τους στρέφεται στα ηφαίστεια της περιοχής τα οποία μπορεί να είναι ανενεργά αλλά ουδείς τελικά μπορεί να πει εάν και πότε μπορεί να ξυπνήσουν.
Όπως για παράδειγμα για τον καθηγητή οικονομικής γεωλογίας στο τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ, Στέφανο Κίλια που μαζί με άλλους επιστήμονες
μέσα από ένα πρόγραμμα είναι έτοιμοι να μάθουν τα πάντα για το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο και το ηφαίστειο της Σαντορίνης στήνοντας στο πρώτο ένα υποθαλάσσιο παρατηρητήριο και κάνοντας στο δεύτερο πολλές γεωτρήσεις σε βάθος περίπου 1.500 μέτρων κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας προκειμένου να συλλέξουν σημαντικά δεδομένα όσον αφορά την κατάσταση των ηφαιστείων αλλά και την ύπαρξη σημαντικών μεταλλευμάτων που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία και την τεχνολογία.
Το ηφαίστειο Κολούμπο και τα κοιτάσματα με χρυσό και άλλα μέταλλα
Βορειοανατολικά της Σαντορίνης υπάρχει ένα μικρό ηφαίστειο, το Κολούμπο -ή Κολούμπος όπως το ονομάζουν οι ντόπιοι- και μια πολυμελής επιστημονική ομάδα μέσα από το πρόγραμμα santory (SANTORini’s seafloor volcanic observatorY) έχει προμηθευτεί όλα τα απαραίτητα όργανα τα οποία και θα τοποθετήσει υποθαλάσσια προκειμένου να μελετήσει μέσα από το παρατηρητήριο περαιτέρω το ηφαίστειο.
Το συγκεκριμένο ηφαίστειο όπως λέει ο κ. Κίλιας είναι σχετικά ενεργό «δεν βγάζει λάβα αλλά βγάζει ζεστό νερό».
«Αυτές οι αναβλύσεις είναι στον πυθμένα του κρατήρα. Είναι ένα μικρό ηφαίστειο βορειοανατολικά της Σαντορίνης σε μικρό βάθος 500 μέτρων και στον πυθμένα αυτού του ηφαιστείου υπάρχουν δομές. Έχουμε πάρει δείγμα και τις μελετάμε εδώ και δέκα χρόνια και είναι πολυμεταλλικά κοιτάσματα. Έχουν χρυσό, χαλκό, μόλυβδο, άργυρο, ψευδάργυρο, υδράργυρο, αρσενικό, θάλιο, αντιμώνιο κ.α. Είναι όπως λέμε πολυμεταλλικό κοίτασμα που σχηματίζεται στον πυθμένα του ηφαιστείου του Κολούμπους και άρα στον πυθμένα του Αιγαίου» είπε στη voria.gr ο κ. Κίλιας.
Το ηφαίστειο, όπως έχουν δει με βάση τα στοιχεία και τις αναλύσεις οι επιστήμονες, αφενός «έχει πολύτιμα και στρατηγικά μέταλλα που αν χρειαστεί μπορούμε να τα ανακτήσουμε» και αφετέρου εκλύει τοξικά στοιχεία στο Αιγαίο ενώ πέραν αυτών των μελετών «υπάρχει και η βιολογία του συστήματος αυτού» που ενδιαφέρει τους ειδικούς.
«Υπάρχουν και διάφοροι μικροοργανισμοί που ζουν πάνω σε αυτό. Είναι σπάνιοι μικροοργανισμοί διότι ζουν πάνω σε ένα υπόστρωμα που είναι πλούσιο σε αρσενικό, σε αντιμώνιο, σε υδράργυρο που είναι τοξικά μέταλλα. Επομένως έχει ένα τεράστιο ενδιαφέρον και το βιολογικό κομμάτι της μελέτης για να δούμε γιατί αυτοί οι οργανισμοί και πως ζουν σε ισορροπία πάνω σε ένα σύστημα που μπορεί να τα σκοτώσει» τόνισε ο κ. Κίλιας.
Έτσι το υποθαλάσσιο παρατηρητήριο έχει πολλούς στόχους. Οι ειδικοί επιστήμονες θα τοποθετήσουν μια σειρά από όργανα τα οποία θα μετρούν μια σειρά από παραμέτρους που δείχνουν εάν και πότε το ηφαίστειο αλλάζει ή ξυπνά.
«Αν για παράδειγμα τα όργανα που είναι συνδεδεμένα με δορυφόρους μετρήσουν μια αλλαγή έστω και μικρή – έστω και μιλιμέτρ- στην κλήση του πυθμένα του ηφαιστείου αυτό σημαίνει γεωλογικά πολλά πράγματα μεταξύ των οποίων και άνοδο του μάγματος ή έναν επερχόμενο σεισμό. Εάν δούμε αλλαγή στον ρυθμό εξόδου αυτών των φυσαλίδων, δηλαδή εάν αλλάξει ο ρυθμός που εκλύονται ή αν αυξηθεί η θερμοκρασία του διοξειδίου του άνθρακα που εκλύεται και που σήμερα είναι στους 265 βαθμούς σημαίνει ότι μπορεί να έρχεται από κάτω ένα μάγμα ή μπορεί να σημαίνει μια ηφαιστειότητα. Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι» τόνισε ο καθηγητής του ΕΚΠΑ.
Οι επιστήμονες μετρούν επίσης την χημεία του θαλασσινού νερού αλλά και τη ραδιενέργεια του συστήματος. «Αν δούμε οποιαδήποτε αλλαγή πρέπει να το ερμηνεύσουμε κι αυτό γεωλογικά» τόνισε.
«Όλα αυτά έχουν ως στόχο, να μας προετοιμάσουν σε αλλαγές που ενδεχομένως κι όχι 100% μπορεί να προμηνύουν μια ηφαιστειακή έκρηξη. Στο Κολούμπο θα είναι κάτω από το νερό, θα είναι υποθαλάσσια η έκρηξη» είπε ο κ. Κίλιας προσθέτοντας ότι «η τελευταία έκρηξη στο συγκεκριμένο ηφαίστειο ήταν το 1650 μ.Χ. και είχε κάποια θύματα στην Σαντορίνη που απέχει 7 ναυτικά μίλια».
«Η έκρηξη ήταν υποθαλάσσια, ανέβηκαν τα ηφαιστειακά προϊόντα στην επιφάνεια του νερού και διάφορα τοξικά αέρια που εκλύθησαν σκότωσαν 6-7 ανθρώπους στην Σαντορίνη και πολλά ζώα» είπε.
Η πρόοδος του παρατηρητήριου και όλες οι σχετικές πληροφορίες μεταφέρονται στο κοινό και μέσα από την ιστοσελίδα santory.gr.
Γεωτρήσεις στο ηφαίστειο της Σαντορίνης
Παράλληλα, όπως αναφέρει ο καθηγητής του ΕΚΠΑ μέσα από το πρόγραμμα του International Ocean Discovery Program (IODP) θα πραγματοποιηθούν γεωτρήσεις στην Σαντορίνη.
«Τα Χριστιανά, η Σαντορίνη και ο Κολούμπος είναι πάνω σε μια τεκτονική ηφαιστειακή γραμμή. Είναι ηφαίστεια ενεργά τα οποία τα μελετάμε εδώ και 10 χρόνια τουλάχιστον. Θα γίνουν γεωτρήσεις και μέσα στον κρατήρα της Σαντορίνης και έξω» ανέφερε ο κ. Κίλιας
Όλα τα ηφαίστεια όπως είναι γνωστό έχουν μια περιοδικότητα στις εκρήξεις τους «άλλα είναι καταστροφικά κι άλλα λιγότερο καταστροφικά».
«Εμείς θέλουμε να κατανοήσουμε την περιοδικότητα των εκρήξεων του ηφαιστείου της Σαντορίνης γιατί η τελευταία έκρηξη ήταν η περίφημη μινωική το 1650-1640 π.Χ. Αν πάτε στην άκρη της Σαντορίνης, έχει μια προϊστορική μινωική πόλη το Ακρωτήρι. Είναι η πόλη η οποία σκεπάστηκε από την έκρηξη. Είναι σαν την Πομπηία αλλά χωρίς τα θύματα. Γιατί προφανώς υπήρχαν κάποια πρόδρομα φαινόμενα και οι κάτοικοι κατάλαβαν ότι έρχεται έκρηξη και έφυγαν. Η έκρηξη σκέπασε όλο τον πολιτισμό. Είναι ένας εκπληκτικός αρχαιολογικός χώρος» τόνισε ο κ. Κίλιας
Οι γεωτρήσεις στη Σαντορίνη θα γίνουν από τις 20 Δεκεμβρίου 2022 και θα ολοκληρωθούν ως τις 10 Φεβρουαρίου 2023.
«Θα έρθει το μεγαλύτερο ερευνητικό σκάφος των ωκεανών, το «Joides Resolution» που έχει ένα μεγάλο γεωτρύπανο, το οποίο μπορεί να φτάσει ως 1.000 – 1.500 μέτρα κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας» επισήμανε ο κ. Κίλιας προσθέτοντας ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης «είναι από τα πιο επικίνδυνα του κόσμου» με τους ειδικούς επιστήμονες να αναζητούν στοιχεία που μπορεί να προσδιορίσουν τον χρόνο κατά τον οποίο το ηφαίστειο μπορεί να ξυπνήσει.
