“Συρρικνώνεται και η Δικαιοσύνη στη Νησιωτική Ελλάδα…”
Της Κατερίνας Γιαννακά
“Μετά την υποβάθμιση των δομών υγείας στη νησιωτική Ελλάδα, σειρά παίρνει η Δικαιοσύνη.
Το επιτελικό κράτος των αρίστων της κυβέρνησης Μητσοτάκη, συνεχίζει το έργο της κατεδάφισης των νησιωτικών δομών που έχουν απομείνει και υπολειτουργούν εγκαταλειμμένες στην τύχη τους. Εξ άλλου ουδέποτε οι κυβερνήσεις της δεξιάς αναγνώρισαν τις ιδιαιτερότητες των νησιών, τη νησιωτικότητα.
Μέχρι το 1981 τα νησιά ήταν η ξεχασμένη Ελλάδα, η άγονη γραμμή, αφού έπαψαν να είναι τόποι εξορίας και απομόνωσης των αριστερών. Ουδέποτε εξ άλλου σεβάστηκαν, ούτε υλοποίησαν τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 101, Παρ. 4 του Συντάγματος, περί νησιωτικότητας, που ψηφίστηκε με την αναθεώρηση του 2001, παρ’ ότι την ψήφισαν στη Βουλή.
Μετά την απαξίωση των δομών υγείας, των νοσοκομείων Σύρου, Νάξου, Σαντορίνης, των Κέντρων Υγείας και των Περιφερειακών ιατρείων. Μετά την υποβάθμιση και απαξίωση του Μεταφορικού Ισοδύναμου και την ομολογημένη πλέον κατάργησή του, σειρά τώρα παίρνει το ύψιστο επίσης δημόσιο αγαθό της Δικαιοσύνης, ισχυρός πυλώνας της Δημοκρατίας.
Οι νησιωτικές δικαστικές υπηρεσίες, που έχουν απομείνει στα νησιά, είναι υποβαθμισμένες, υποστελεχωμένες και εγκαταλειμμένες. Στο στόχαστρο του δήθεν επιτελικού κράτους έχουν ήδη μπει για άλλη μια φορά τα εναπομείναντα Ειρηνοδικεία και τα Πρωτοδικεία της νησιωτικής Ελλάδας.
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Νάξου, σε πρόσφατη επιστολή του στις 13/11/2023, επισημαίνει ότι «εν όψει της αναδιάρθρωσης του δικαστικού χάρτη της χώρας, που ετοιμάζει η κυβέρνηση γίνεται ορατός ο κίνδυνος κατάργησης, άλλως συγχώνευσης των δικαστηρίων που εδρεύουν σε νησιωτικές περιφέρειες».
Ο σχεδιασμός αυτός, που αποκαλύφθηκε πρόσφατα με άρθρο της έγκυρης εφημερίδας «ΕΣΤΙΑ», καταδεικνύει ότι η κυβέρνηση στοχεύει στην κατάργηση και των ελάχιστων εναπομεινάντων Ειρηνοδικείων στα νησιά και των Πρωτοδικείων, όπως το Πρωτοδικείο Νάξου, με εξαίρεση όσων υπάρχουν στις πρωτεύουσες των νησιωτικών νομών.
Η κυβέρνηση, δεν αγνοεί μόνο τον συνταγματικά κατοχυρωμένο θεσμό της νησιωτικότητας, αλλά και τις ιδιαίτερες συνθήκες που έχει δημιουργήσει στα νησιά η τουριστική ανάπτυξη – έκρηξη, εξ αιτίας της οποίας ο πληθυσμός τους υπερπολλαπλασιάζεται τον μισό και πάνω χρόνο, άρα και οι απαιτήσεις και ανάγκες που προκύπτουν σε όλους τους τομείς της ζωής. Αντί της αδήριτης ανάγκης, για την ενίσχυση και διεύρυνση των υποδομών, των υπηρεσιών, της διοίκησης, στα πλαίσια της φέρουσας δυναμικότητας του κάθε νησιού, όπως αυτή διαμορφώνεται από την αλματώδη τουριστική ανάπτυξη, αντί οι δημόσιες υπηρεσίες να ενισχύονται, να διευρύνονται, να εκσυγχρονίζονται αυτές, υποβαθμίζονται, παραμένουν υποστελεχωμένες και τελικά συρρικνώνονται και καταργούνται.
Οι απαιτήσεις στον τομέα της Δικαιοσύνης είναι αυξημένες σε αυτές τις συνθήκες. Τα προβλήματα, οι παρανομίες, η καθημερινή καταστρατήγηση των νόμων, οι έκνομες γενικά δραστηριότητες, η εκτεταμένη παραβατικότητα, η εγκληματικότητα, η υποβάθμιση της ποιότητας της ζωής των κατοίκων, οι δραματικές επιπτώσεις από αυτές στο ευαίσθητο νησιωτικό φυσικό περιβάλλον, είναι σε έξαρση στα νησιά, λόγω του τουρισμού, της άναρχης ανάπτυξης και κυρίως του υπερτουρισμού.
Με τα ΠΔ 115/2005 και 110/2012 καταργήθηκαν στα νησιά του Αιγαίου τα Ειρηνοδικεία: 1) Ίου, Αμοργού, Τραγαίας Νάξου, Σερίφου, Σίφνου, Κύθνου στις Κυκλάδες, 2) Αστυπάλαιας, Σύμης, Πάτμου, Νισύρου, Μεγίστης, στα Δωδεκάνησα, 3) Ευδήλου στην Ικαρία, 4) Πολυχνήτου και Ερεσσού στη Μυτιλήνης, 5) Βολισσού στη Χίο.
Το πολυδιαφημισμένο επιτελικό κράτος της κυβέρνησης, απαιτούμε να σταματήσει την κατεδάφιση των εναπομεινάντων υπηρεσιών της Δικαιοσύνης στα νησιά, που για τρίτη φορά ετοιμάζει, εν αγνοία μάλιστα της Αυτοδιοίκησης και των άλλων μαζικών τοπικών φορέων, χωρίς διαβούλευση και με στόχο την εκ νέου συρρίκνωση και κατάργηση των δικαστικών υπηρεσιών, που έχουν απομείνει.
Απαιτούμε να σκύψει στα πραγματικά προβλήματα των νησιών, που η συμβολή τους στην ενίσχυση του ΑΕΠ της χώρας είναι τεράστια, να επανεξετάσει τους αναχρονιστικούς και καταστρεπτικούς σχεδιασμούς της και να προχωρήσει άμεσα:
1) Στην εφαρμογή στη Δικαιοσύνη των επιταγών του άρθρου 101, Παρ. 4 του Συντάγματος περί νησιωτικότητας. Με τη συρρίκνωση των δικαστικών υπηρεσιών στα νησιά ακυρώνεται το «Ισοδύναμο», σε σχέση με τους κατοίκους της ηπειρωτικής χώρας, που αποτελεί τον πυρήνα του συνταγματικά κατοχυρωμένου θεσμού της Νησιωτικότητας. Η υποχρεωτική μετακίνηση του νησιώτη στην πρωτεύουσα του νομού για «να βρει το δίκιο του» προσθέτει δυσβάσταχτο οικονομικό κόστος (πολυήμερη διαμονή, απουσία επαρκών ενδονομαρχιακών ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών κ.λπ.) στον οικογενειακό προγραμματισμό, αλλά και στο κράτος και ακυρώνει στην πράξη το βασικό δημοκρατικό δικαίωμα του νησιώτη, την προσφυγή στη Δικαιοσύνη.
2) Στην αναδιοργάνωση και αναβάθμιση των νησιωτικών δικαστικών υπηρεσιών, ώστε αυτές να ανταποκρίνονται στις αυξημένες ανάγκες, που προκύπτουν τόσο από τη νησιωτικότητα, όσο και από την αλματώδη τουριστική ανάπτυξη.
3) Στην επανίδρυση των νησιωτικών Ειρηνοδικείων, που καταργήθηκαν με τα ΠΔ του 2005 και 2012
4) Στην πλήρη στελέχωση και τον εκσυγχρονισμό τους.
5) Στην άμεση επισκευή του κτιρίου του Ειρηνοδικείου Νάξου.
6) Στην κατασκευή του δικαστικού μεγάρου Νάξου, που δεκαετίες τώρα σέρνεται από υπηρεσία σε υπηρεσία, ενώ ο δήμος Νάξου έχει παραχωρήσει οικόπεδο στην πόλη της Νάξου.
Η ισχυρή παρουσία στα νησιά των αρμόδιων Αρχών ελέγχου, τήρησης των νόμων, πρόληψης και καταστολής, για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, είναι επιβεβλημένη και ο ρόλος της Δικαιοσύνης στα θέματα αυτά είναι πρωταρχικός και καθοριστικός.
Τα γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού και οι μαζικές κινητοποιήσεις εναντίον των καταπατήσεων και παρανομιών στις παραλίες των νησιών ανέδειξαν αυτά τα φαινόμενα και παράλληλα τον καθοριστικό ρόλο των δικαστικών αρχών στην αντιμετώπισή τους, γιατί η Δικαιοσύνη παράγει Πολιτισμό, γιατί η Δικαιοσύνη «μιλά» για την ισότητα στις κοινωνίες.
Κατερίνα Γιαννακά, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ
Αναπληρώτρια Συντονίστρια στο Τμήμα Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής “.
