ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΕ ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ

“Kυρίες και κύριοι  καλημέρα σας

Πέρασε ένας χρόνος από την τελευταία μας συνάντηση και αξιώνομαι και φέτος να σας καλωσορίσω στη σημερινή εκδήλωση, εδώ στο μουσείο της Ακρόπολης. Για  άλλη μια φορά είναι  τιμή για τη Σαντορίνη και για μένα  που αποδεχθήκατε την πρόσκλησή μας.

Εφέτος, συμπληρώνονται πενήντα χρόνια διαδρομής της ανασκαφής του Προϊστορικού Οικισμού στο Ακρωτήρι που πλούτισε την γνώση μας για ένα σπουδαίο πολιτισμό που άκμασε στην Σαντορίνη και μας εξέπληξε  με το επίπεδο της κοινωνικής ζωής που μαρτυρούν το οικιστικό σύνολο που έχει έρθει στο φως και τα εξαιρετικά ευρήματα και έργα τέχνης, όπως οι γνωστές σε όλους  μας θαυμάσιες τοιχογραφίες.

Έτσι η φετινή μας συνάντηση  γίνεται μέσα στο επετειακό τόνο των πενήντα χρόνων της ανασκαφής στο Ακρωτήρι που προσέθεσε στην γεωμορφολογική και αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα των νησιών μας έναν σημαντικό αρχαιολογικό θησαυρό, ενός κόσμου που έζησε χιλιάδες χρόνια πριν στον ίδιο τόπο και του κληροδότησε τα έργα του. Η ανασκαφή που άρχισε το 1967 ο  καθηγητής αρχαιολογίας  Σπυρίδων Μαρινάτος, στον τόπο που τα σημάδια ενίσχυαν τις επιστημονικές του σκέψεις για την ύπαρξη προϊστορικού οικισμού,  γρήγορα έφερε στο φως απομεινάρια μιας πόλης  ενός πολιτισμού που εξακολουθεί να γοητεύει τον επισκέπτη με οποιαδήποτε ιδιότητα και αν φθάνει στο Ακρωτήρι ή και αν μόνον βλέπει τα ευρήματα που βρέθηκαν σε αυτόν. Έκτοτε το έργο της ανασκαφής συνδράμει πλήθος επιστημόνων διαφόρων ειδικοτήτων, των οποίων οι έρευνες  βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τον σπουδαίο αυτό πολιτισμό.

Η Ανασκαφή στο Ακρωτήρι, με την εντυπωσιακή πόλη που άρχισε να αποκαλύπτεται και τα εντυπωσιακά ευρήματα, αποτέλεσε τα παλιότερα χρόνια  σημαντικό πόλο έλξης  επισκεπτών που έφθαναν στο νησί κυρίως για την επίσκεψη του χώρου της ανασκαφής.

Ο χώρος της ανασκαφής με τα χρόνια έγινε μέρος της ζωής του σημερινού οικισμού του Ακρωτηριού που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από αυτόν και η ονομασία  Ακρωτήρι παραπέμπει στην προϊστορική πόλη παρ’ όλο που δεν γνωρίζουμε ποιο ήταν το όνομά της.

Για την σπουδαιότητα όμως της ανασκαφής  και τον πολιτισμό που συνεχίζει να αποκαλύπτεται, θα σας μιλήσουν σε λίγο  ο καθηγητής κ. Χρήστος Ντούμας, που ανέλαβε την ανασκαφή  του Ακρωτηρίου μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Σπυρίδωνα Μαρινάτου και ο Προϊστάμενος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων διδάκτωρ Δημήτρης Αθανασούλης.

Η διαχείριση του Ακρωτηριού, ως πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως και των άλλων σπουδαίων αρχαιολογικών χώρων των νησιών μας, ενδεικτικά αναφέρω την εξαιρετικής σημασίας Αρχαία Θήρα, τα Καστέλια και μνημείων, όπως ο ναός της Επισκοπής Γωνιάς, το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, η Καθολική γειτονιά στα Φηρά, προσφέρουν στους κατοίκους  τους τα αγαθά της καλής κληρονομιάς δημιουργώντας παράλληλα την ευθύνη τους ως διαδόχων της.

Σήμερα που η τουριστική ανάπτυξη έφερε τη Σαντορίνη στους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς, το Ακρωτήρι, όπως με τα χρόνια καθιερώθηκε να ονομάζουμε τον χώρο της ανασκαφής της προϊστορικής πόλης, δεν αποτελεί μόνον άλλο ένα προσόν στο προσφερόμενο  τουριστικό προϊόν. Αποτελεί λόγο που αυξάνει αφ’εαυτού την προσέλκυση επισκεπτών και προδιαθέτει τον σεβασμό τους για τον τόπο που κράτησε στα σπλάχνα του έργα των κατοίκων του πριν χιλιετίες, που επιβεβαιώνουν την ανάγκη του ανθρώπου να αναζητά  και δημιουργεί συνθήκες πολιτισμού.

Η διαχείριση του τόπου από τους προηγηθέντες από εμάς, έχει πολλά να μας διδάξει και να μας προβληματίσει για τον σημερινό τρόπο διαχείρισής του. Ασφαλώς οι συνθήκες του βίου και η οικονομική δραστηριότητα μεταβάλλονται συνεχώς. Η ανάγκη όμως του ανθρώπου να ζει σε οργανωμένη κοινωνία-πόλη όπως την αντελήφθηκε η κλασσική ελληνική αρχαιότητα, παραμένει αίτημα και των σημερινών κοινωνιών.

Η Σαντορίνη και η Θηρασία, στην οποία επίσης γίνεται σημαντική αρχαιολογική έρευνα τα τελευταία χρόνια, που οδηγεί ως την πρώιμη εποχή του χαλκού, χάρις στην πολιτιστική τους κληρονομιά που χάνεται στα βάθη των αιώνων, διαθέτουν σπουδαίους λόγους για να μην εξαρτώνται  από την τουριστική αγορά με βασικό προτεινόμενο προϊόν την πρόταση γνωριμίας με την ιδιαίτερη μορφολογία του ηφαιστειογενούς τοπίου και τα απομεινάρια της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Ο χαρούμενος και πολύχρωμος πολιτισμός που μας χάρισε η ανασκαφή στο Ακρωτήρι συγκινεί και προβληματίζει τον σύγχρονο άνθρωπο που χαμένος στην ταχύτητα της τεχνολογίας και των αριθμών της οικονομίας, πολλές φορές στέκεται αμήχανος μπροστά σε αυτό που βλέπει να έρχεται.

Τα νησιά μας έχουν την δυνατότητα να κρατήσουν την θέση τους στην τουριστική αγορά διότι εκτός από την προσπάθεια ανταπόκρισης στις διαρκώς διαμορφούμενες απαιτήσεις της τουριστικής βιομηχανίας διαθέτουν πλούσιο και ενδιαφέρον πολιτιστικό πλαίσιο, ικανό να αυξάνει το ενδιαφέρον του επισκέπτη και  αυτό το πλαίσιο αξίζει την μέριμνα και φροντίδα για την αξιοποίησή του και την προβολή του.   

Η δημοτική αρχή αναγνωρίζοντας την σπουδαιότητα της πολιτιστικής κληρονομιάς, που τα πενήντα χρόνια ανασκαφής στο Ακρωτήρι έρχονται εφέτος να υπενθυμίσουν, δίνει ιδιαίτερο βάρος στον σχεδιασμό για την προστασία, την ανάδειξη και την προβολή της.  

Το φθινόπωρο του 2015, επικοινώνησα με τον κ. Σταύρο Μπένο γνωρίζοντας την δράση του στο χώρο του πολιτισμού και στην διάσωση του μνημειακού πολιτιστικού αποθέματος της πατρίδας μας, προκειμένου να δημιουργήσουμε στην Σαντορίνη μια διαδρομή πολιτισμού. Ύστερα από συναντήσεις και την απαραίτητη συνεργασία είμαστε έτοιμοι να σας ανακοινώσουμε τον προγραμματισμό μας. Ο κύριος Σταύρος Μπένος θα σας παρουσιάσει το κοινό όραμά μας. Η συνάντησή μου με εκείνον, χωρίς διόλου να υπερβάλλω, αποτέλεσε μια νέα αφετηρία σκέψης στα θέματα διαχείρισης  της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Με πρότασή μας άρχισε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, στην οποία συνέβαλε καθοριστικά ο ακάματος  Δημήτρης  Αθανασούλης,  Προϊστάμενος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, για σύναψη προγραμματικής σύμβασης ύψους  100.000,00 ευρώ ετησίως που θα χορηγεί ο Δήμος για την προστασία, στήριξη και ανάδειξη μνημείων σε αρχαιολογικούς χώρους.

Είναι χαρά που μπορώ να ανακοινώσω σήμερα ότι ο Γουλάς του Εμπορείου, θα διασωθεί αφού εντός της εβδομάδος που διανύουμε δημοπρατείται από  πόρους του Δήμου, η τοποθέτηση ικριωμάτων περιμετρικά του μνημείου προϋπολογισμού πάνω από τριακόσιες χιλιάδες ευρώ, για να είναι δυνατή η ολοκλήρωση της μελέτης του και η δημοπράτηση της δεύτερης φάσης του έργου.

Την  χρονιά που τελειώνει σε λίγο, λειτούργησαν με πρωτοβουλία του Δήμου μας σε συνεργασία με τα σχολεία και  μάλιστα με ιδιαίτερη  επιτυχία, κύκλοι πολιτιστικών δραστηριοτήτων που θα συνεχισθούν και προσέφεραν στους μαθητές ερεθίσματα για αναζητήσεις και δυνατότητες έκφρασης. Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με τον χώρο της τέχνης, βρέθηκαν σε αμπέλια και οινοποιεία και πληροφορήθηκαν για τις διαδικασίες καλλιέργειας και οινοποίησης. με ενθουσιασμό και ενδιαφέρον.

Πριν όμως προχωρήσουμε στους ομιλητές μας, θα ήθελα να αναφερθώ στους προβληματισμούς που αφορούν τον «υπερτουρισμό», αμήχανη κατά την γνώμη μου προσπάθεια απόδοσης του όρου κορεσμός.

Το 2017 ήταν κατά γενική ομολογία, μία ακόμη καλή χρονιά για τον τουρισμό στα νησιά μας. Συνεχίζουμε να βρισκόμαστε παγκοσμίως στις πρώτες θέσεις  προτίμησης των ταξιδιωτών και δεχόμαστε  επισκέπτες  καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Στην περσινή μας συνάντηση αναφέρθηκα στις ανησυχίες μου για το μέλλον του τόπου του οποίου έχω την ευθύνη διαχείρισής του. Αυτές παραμένουν και ενισχύονται καθώς οι ξέφρενοι ρυθμοί ανάπτυξης στον τουριστικό τομέα χωρίς έλεγχο, μου δημιουργούν ένα αίσθημα κάθειρξης αφού είναι γνωστό πως η Αυτοδιοίκηση δεν έχει αυτοτέλεια και επομένως την δυνατότητα θέσπισης κανονιστικού πλαισίου για την ανάσχεση αυτής της ξέφρενης και αλόγιστης πορείας. Επίσης η έλλειψη ανθρωπίνου δυναμικού στις διάφορες υπηρεσίες και η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών φοβούμαι πως θα οδηγήσουν σε αντίθετα των επιθυμιών μας αποτελέσματα. Γι’ αυτό ζητούμε επίμονα από την πολιτεία γρήγορα την θέσπιση θεσμικού πλαισίου τέτοιου που να διασφαλίζει ότι η Σαντορίνη θα παραμένει πολύ ψηλά στις προτιμήσεις των επισκεπτών και θα παρέχει συνθήκες ποιότητας ζωής στους κατοίκους της.

Ως υπόμνηση θα αναφερθώ συνοπτικά σε όσα και πέρσυ αναφέρθηκα για να καταδείξω, πως θα είναι αδύνατο, αν έγκαιρα δεν ληφθούν μέτρα να ανασχεθεί μια αρνητική εξέλιξη που θα οδηγήσει τον ιδιαίτερο αυτό τόπο γρήγορα σε υποβάθμιση.

Η υπέρμετρη και άναρχη δόμηση εξακολουθεί με έντονους ρυθμούς, με αποτέλεσμα την αλλοίωση των παραδοσιακών οικισμών, την κυριολεκτικά «εξαφάνισή» τους από τον όγκο των προστιθεμένων κτιρίων. Αναφέρω  ότι το 1971 η Σαντορίνη είχε 3755 κατοικίες ενώ το 2011 είχε 13758, χωρίς να υπολογίζονται τα πάσης φύσεως τουριστικά καταλύματα. Η κατανάλωση νερού από το 2012 ως το 2016 αυξήθηκε στην Οία κατά 110%, στα Φηρά κατά 86%, στο Ακρωτήρι κατά 439% και στον Πύργο κατά 8815%. Η κατανάλωση ενέργειας το 2013 κατά την περίοδο αιχμής, δηλαδή για δύο περίπου μήνες, ήταν 32 ΜV και εφέτος για τέσσερεις μήνες χρειαζόμασταν 48 ΜV.

Με δεδομένη την έλλειψη κατάλληλου θεσμικού πλαισίου και επαρκών υποδομών η δημοτική αρχή προσπαθεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μεγάλου τουριστικού ρεύματος.

Την χρονιά αυτή υπογράψαμε σύμφωνο συνεργασίας με την ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ σε δύο τομείς: Για την αξιοποίηση του εντοπισμένου γεωθερμικού πεδίου για πιθανή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και για την διαχείριση των στερεών αποβλήτων των νησιών μας.

Ολοκληρώνεται επίσης η διαδικασία για να ξεκινήσει το έργο νέας μονάδας αφαλάτωσης, της μεγαλύτερης στην Ελλάδα, με προϋπολογισμό 10 εκατομμυρίων ευρώ, χρηματοδοτούμενη από το ΕΠΠΕΡΡΑ και δημοπρατήθηκαν επίσης και άλλα έργα ύδρευσης.

Εντάχθηκε  στο ΕΣΠΑ η επέκταση του βιολογικού καθαρισμού των Φηρών.

Στον τομέα των λιμενικών έργων, προχωράει η υλοποίηση της μαρίνας στο Μονόλιθο, καθώς έχει ολοκληρωθεί και η μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

Εγκρίθηκε από την Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εναλλακτικών λιμενικών πυλών του νησιού.

Επιπλέον, έχει εγκριθεί και εντός ολίγου δημοπρατείται, έργο 8,4 εκατομμυρίων ευρώ που αφορά την αποκατάσταση των καταστροφών αλλά και τη βελτίωση εν γένει του λιμένα του Αθηνιού, χρηματοδοτούμενο από το Υπουργείο Υποδομών.

Ως δημοτική αρχή, στο μέτρο που μας δίνεται η δυνατότητα, αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες για να ελεχθούν οι τουριστικές ροές Έτσι μετά από πολυετή και επίπονη προσπάθεια εγκαταστήσαμε σύστημα ελέγχου των αφίξεων των κρουαζιεροπλοίων (berth allocation) και ορίσαμε τον ανώτατο αριθμό επισκεπτών καθ’ ημέρα ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός.

Προσπαθούμε να συγκροτήσουμε μηχανισμό ρύθμισης των τουριστικών ροών με την λειτουργία Παρατηρητηρίου Βιώσιμου Τουρισμού και δημιουργία Φορέα Διαχείρισης και Προβολής του Προορισμού.

Στην προσπάθεια αναβάθμισης και διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος έχουμε τη βοήθεια ενός σημαντικού εταίρου, της GOOGLE Ελλάδος. Για την συνεργασία αυτή θα σας μιλήσει ο γενικός διευθυντής της κ. Ζαριφόπουλος.

Νομίζω ότι είναι ώρα να ακούσουμε τους ομιλητές…”.