Παγκόσμια Ημέρα για την Πολιτισμική Διαφορετικότητα
Καίτη Γιαννακά, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Κινήματος Δημοκρατίας και του Τομέα Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
21 Μαΐου Παγκόσμια Ημέρα για την Πολιτισμική Διαφορετικότητα
Το Νοέμβριο του 2001, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε την 21η Μαΐου ως Παγκόσμια Ημέρα για την Πολιτισμική Διαφορετικότητα, το διάλογο και την ανάπτυξη, καλώντας κάθε κράτος, οργανισμό και πολίτη, να προάγει τον πολιτιστικό πλούτο του πλανήτη μας, με στόχο την παγκόσμια πολιτισμική συνύπαρξη, να στείλουν στους λαούς, αλλά και στους ισχυρούς της γης, μηνύματα σεβασμού και αλληλεγγύης, αιτήματα ειρήνης και κοινωνικής δικαιοσύνης.
«…το Αρχιπέλαγος δεν έχει πάψει ποτέ να διαλαλεί με το λόγο, τη μουσική και την κίνηση, την πίστη του στη ζωή και τις αξίες του ελληνικού πολιτισμού» έγραψε η Μελίνα Μερκούρη.
Οι πανάρχαιοι Πολιτισμοί έχουν ως σήμερα έντονη την «παρουσία» τους στα περισσότερα νησιά, στοιχείο που χαρακτηρίζει τη ζωή, αλλά και την καθημερινότητα των νησιωτών, οι οποίοι έμαθαν να ζουν πάνω στα ερείπια τους, να συνυπάρχουν, να διαλέγονται μαζί τους, να διδάσκονται από αυτούς, να δημιουργούν. Η μοναδική αυτή κληρονομιά αποτελεί για τους νησιώτες προωθητική δύναμη ζωής στη σύγχρονη εποχή, πυλώνα ανάπτυξης.
Οι νησιωτικές κοινωνίες εξακολουθούν να παράγουν πολιτισμό, στοιχείο και αυτό του φαινομένου της «νησιωτικότητας», αλλά δεν περιορίζονται στο να αναπαράγουν τα παλαιά έθιμα και τις παραδόσεις τους. Οι νησιωτικοί μαζικοί φορείς, οι τοπικές κοινωνίες έχουν μια επιλογή, να προστατεύουν και να προάγουν τη συλλογική ιστορική μνήμη, να συμβάλουν στην καλλιέργεια και συνέχισή της, να παράγουν πολιτισμό, όπως διαχρονικά μέσα στις χιλιετίες έχουν πράξει οι πρόγονοί τους. Το χρωστούν αυτό στις γενιές που ακολουθούν.
Ο μοναδικός παγκόσμια πολιτισμός της νησιωτικής χώρας, δεν επιβιώνει χάρη στον τουρισμό, έχει ένα σύνθετο αυτόνομο ρόλο, που συνδέεται με τις τέχνες, την παιδεία, τη μόρφωση, αλλά και την παραγωγική δραστηριότητα.
Με την έννοια αυτή ο λαϊκός μας πολιτισμός αποτελεί μέρος του παραγωγικού μας συστήματος, με δυναμική συμμετοχή και στην οικονομική του διάσταση. Είναι πολύτιμο αγαθό και όχι απλά προϊόν. Είναι σπουδαία πηγή ανάπτυξης, αυτόνομη παραγωγική δραστηριότητα, που συμβάλλει στην ποιοτική αναβάθμιση του τουρισμού.
Ο κυκλαδικός πολιτισμός, ο προϊστορικός, ο αρχαίος, ο βυζαντινός, ο μεσαιωνικός, όπως αυτός επιβίωσε και εξελίχτηκε μέσα στις χιλιετίες, ο λαϊκός, είναι διαχρονικά μια συνέχεια άρρηκτη, μοναδική και ζώσα. Απόγονός του, γνήσιο τέκνο του, είναι ο σύγχρονος κυκλαδικός πολιτισμός, και, όπως γράφει ο Γλέζος: «Όσο χορεύουν οι Κυκλαδίτες, δε φοβάμαι, στα νησιά μας η ζωή δε θα ξεριζωθεί» («Η συνείδηση της πετραίας γης», σ. 231).
Αυτός είναι και ο άγραφος νόμος που διέπει τον κυκλαδίτικο πολιτισμό διαχρονικά μέσα στις χιλιετίες.
Σήμερα λοιπόν, την παγκόσμια ημέρα του πολιτισμού διεκδικούμε:
• Ανοιχτά τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους στα νησιά, με την πρόσληψη του απαιτούμενου προσωπικού, που παραμένουν πολλά από αυτά κλειστά από την περίοδο των μνημονίων.
• Δημόσιες αρχαιολογικές υπηρεσίες, στελεχωμένες με τις απαραίτητες προσλήψεις αρχαιολόγων, φυλάκων, διοικητικού προσωπικού.
• Διοικητική αποκέντρωση των αρχαιολογικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών του ΥΠΠΟ από την Αθήνα στις πρωτεύουσες των νησιωτικών νομών εκεί που δεν υπάρχουν, όπως στις Κυκλάδες.
• Την οριστική επιστροφή στην Ελλάδα των 161 κλεμμένων κυκλαδικών ειδωλίων, του δισεκατομμυριούχου αμερικανού αρχαιοκάπηλου, που νομιμοποίησε η κυβέρνηση της ΝΔ.
• Την πολυαναμενόμενη επισκευή και λειτουργία του Μουσείου Θήρας και τη διαμόρφωση του κατάλληλου χώρου για να εκτεθεί το μοναδικής ομορφιάς άγαλμα της «κόρης της Θήρας».
• Την Ίδρυση από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σχολής Καλών Τεχνών με τμήματα μαρμαρογλυπτικής, συντηρητών έργων τέχνης (βυζαντινής εικόνας) κ.ά..
• Την εκχώρηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων και των απαιτούμενων πόρων στην Αυτοδιοίκηση, ώστε να συμμετέχει ουσιαστικά στη διάσωση και ανάδειξη των μνημείων, να ιδρύει μουσεία της ιστορίας και του πολισμού, να αναπαλαιώνει παλαιά μνημεία και κτίσματα (κατοικίες, λαϊκά εργαστήρια, λιοτρίβια, νερόμυλους, ανεμόμυλους, εργαστήρια κεραμικής κ.α.), να καταγράφει και να αξιοποιεί κάθε απομεινάρι της τοπικής ιστορίας και παράδοσης.
Ο πολιτισμός στα νησιά, ο αρχαίος και ο λαϊκός, όχι μόνο αποτελεί την αιχμή του δόρατος του τουρισμού, της βαριάς βιομηχανίας της χώρας μας, αλλά εξελίσσεται σε δυναμικό παράγοντα οικονομικής ανάπτυξης στα νησιά.
«Στο χώρο των πολιτισμών της γης το Αιγαίο φαντάζει γίγαντας. Η αγκαλιά του φέρνει ίχνη από τα πρώτα πολιτιστικά ψελλίσματα του ανθρώπου».
Μελίνα Μερκούρη
Καίτη Γιαννακά, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του Κινήματος Δημοκρατίας και του Τομέα Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
