ΣΙΚΙΝΟΣ 1837: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΣΙΚΙΝΟΣ 1837: ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
Το Πανεπιστήμιο Αθηνών δημιουργήθηκε στις 14 Απριλίου 1837, παρότι η ιδέα ίδρυσής του υπήρχε από τα χρόνια της παλιγγενεσίας. Η έδρα της αρχαιολογίας δόθηκε στο Γερμανό ελληνιστή LudwigRoss(Λούντβιχ Ρος- 1806-1859) που τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, ξεκίνησε τα μαθήματα. Το αξιοσημείωτο είναι πως ο βαυαρός αρχαιολάτρης ξεκίνησε τις παραδόσεις του, όχι με κάποιο από τα πασίγνωστα μνημεία (παρ’ ότι είχε μεταξύ άλλων ανακαλύψει την υποδομή του Παρθενώνα), αλλά από τη Σίκινο.
«Σχεδόν ουδέν γνωρίζομεν περί της αρχαίας αυτής ιστορίας»
«Επιστρέψας δε προ ολίγων ημερών εκ της των νήσων περιηγήσεως, προτείνω υμίν ως τοιούτον αντικείμενον την της Σικίνου αρχαιολογίαν», εξηγεί την επιλογή του, προσθέτει πως το νησί «συμερίζεται την τύχην των λοιπών νήσων του Αιγαίου Πελάγους και τόσων άλλων μερών της κλεινής Ελλάδος, ότι δηλαδή σχεδόν ουδέν γνωρίζομεν περί της αρχαίας αυτής ιστορίας». Ακολουθεί μια λεπτομερής και πλήρης παράθεση των μυθολογικών και ιστορικών δεδομένων, πριν ο Ροςς εστιάσει στην Παναγία Επισκοπή. «Η εκκλησία αύτη, δεν είναι άλλο ειμή αρχαίον ιερόν Απόλλωνος του Πυθίου» αποφαίνεται. (σ.σ νεώτερα δεδομένα απέδειξαν βέβαια πως το οίκημα ήταν ρωμαϊκό μαυσωλείο). Παράλληλα δίνει εξαντλητικές μετρήσεις και καταγράφει όλες τις αναφορές νεώτερων περιηγητών όπως ο «Τουρνεφόρτος» (Pitton de Turnefort), ο «Κόμης Πασχ δι Κρίενεν» (Pasch di Krienen) και ο «Γάλλος Γουφφιέρος» (Auguste de Choiseul-Gouffier). Για τον τελευταίο μάλιστα σημειώνει πως όταν επισκέφθηκε το νησί (1776) «δεν κατόρθωσε καν να ίδη την σημερινή πόλιν της Σικίνου, διότι οι κάτοικοι, νομίσαντες τους περί αυτόν, πειρατάς, τον απέκρουσαν εις την πρώτη απόβασίν του». Στην πρώτη του παράδοση, ο Ροςς καταλήγει σε παροτρύνσεις προς τους φοιτητές να επιλέξουν με προσοχή τα μαθήματα που θα παρακολουθήσουν (είχαν τέτοιο δικαίωμα) και κατόπιν να τα παρακολουθήσουν « μετά σταθεράς επιμελείας, προς δόξαν του καταστήματος (σ.σ Πανεπιστημίου), προς ωφέλειαν υμών αυτών και προς μείζονα έτι ωφέλειαν της πατρίδος!».
«Ο κακός μας συμπέθερος»
Αξίζει όμως να παρατεθεί και η απολαυστική κριτική που άσκησε στον Ροσς η εφημερίδα «Αιών» (φύλλο 199, 22.09.1840- πηγή ΑΠΘ). Ο συντάκτης αφού αναφερθεί στον Κυριάκο Πιτάκη που παρότι αγωνιστής της επανάστασης ορίζεται ως ανασκαφέας στη «δύσορμον Ανάφη», ενώ ο «κακός μας συμπέθερος» Ροσς «απήλθεν συνοδεία βασιλική», γράφει: «Χρεωστούμεν μεγάλας χάριτας εις τον ξένον τούτον, διότι θυμόσοφός έστι φύσει. Αυτός πρώτος μας εδίδαξεν, ότι ο Σωκράτης, ο Πλάτων και όλοι οι τότε σοφοί ήσαν συμμορία ολεθρίων ανθρωπαρίων, αξίων της κρεμάλας και του πασάλου, αυτός μας εβάφτισεν το Θησείον εις ναόν του Άρεως, κτλ».